Czynności kontrolne przeprowadza się poprzez mierzenie, badanie i sprawdzanie jakości towaru. Osoby je wykonujące świadczą usługi z urzędu albo na polecenie przedsiębiorcy.

Kontrole nieurzędowe

W tym drugim przypadku kontroler weryfikuje czy towar przewożony jest w zgodzie z prawem międzynarodowym i lokalnym, ogólnie przyjętymi zasadami handlowymi i z postanowieniami zawartymi w kontrakcie.

Kontroler upoważniony jest między innymi do wykonywania kontroli ilościowej, która polega na liczeniu towaru, ważeniu na wagach, pomiarze objętości cieczy w zbiornikach na podstawie zanurzenia statku, pobieraniu próbek i poddawaniu ich analizie fizykochemicznej.

Ponadto kontroli mogą podlegać warunki transportu towaru i to czy został on prawidłowo zabezpieczony na czas podróży. Jeżeli zabezpieczenie towaru w kontenerze było niewystarczające lub kontener ulegnie uszkodzeniu, określany jest procent zniszczonego ładunku i szacowane są straty. Kontrole mogą odbywać się zarówno u osoby sprzedającej towar, jak i na poszczególnych etapach przeładunkowych oraz z polecenia przedsiębiorcy odbierającego przesyłkę. Zaletą zatrudnienia niezależnej firmy do kontroli potwierdzenie zawartość kontenerów, ilość towaru i jego jakości przez niezależną firmę ułatwia rozwiązanie spraw spornych pomiędzy stronami.

Wyniki kontroli są zawsze zachowywane w tajemnicy i udostępnianie tylko osobie zlecającej kontrolę.

Kontrole wykonywane z urzędu

Inaczej sprawa przedstawia się w przypadku kontroli z urzędu. Dokonywane są one przez Państwowe Instytucje Rządowe. Mają one na celu przede wszystkim zachowanie bezpieczeństwa żywności oraz zapobieganie rozprzestrzenianiu się chorób zakaźnych zarówno tych dotyczących ludzi, jak i zwierząt. Ponadto wykrywane są podczas nich substancje nielegalnie wwożone na teren danego kraju. Kontrole przeprowadzane są zazwyczaj na granicy, ale możliwe są też wyrywkowe badanie przewożonych towarów np. podczas kontroli drogowej wykonywanej przez służby celne.

Kontrole służą zachowaniu bezpieczeństwa finansowego poszczególnych stron podpisywanego kontraktu. Czuwają nad prawidłowością przeprowadzanych transakcji.